Mediation – de definitie
‘Mediation is een vorm van bemiddeling in conflicten, waarbij een neutrale bemiddelingsdeskundige, de mediator, de communicatie en onderhandelingen tussen partijen begeleidt om vanuit hun werkelijke belangen tot een gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale besluitvorming te komen.’
Wat houdt mediation in?
Bij mediation wordt een onafhankelijke, neutrale partij (de mediator) ingezet om te helpen bij het oplossen van een conflict. De mediator heeft geen belang bij welke oplossing door de deelnemers in het conflict gekozen wordt, en is er voor álle betrokkenen. De deelnemers zijn vrij om hun eigen oplossing bedenken voor hun conflict.
De deelnemers gaan onder begeleiding van de mediator in gesprek. De mediator zal tijdens het gesprek de onderlinge interactie en communicatie observeren en helpen te verbeteren, onder andere door het stellen van vragen, samenvattingen te geven, anders te formuleren en gedrag en emoties te benoemen. Dit geeft de betrokkenen de kans om nieuwe inzichten te krijgen over het conflict, waardoor ook mogelijke oplossingen duidelijker kunnen worden.
Aan het onderlinge gesprek zijn een aantal spelregels verbonden, die ervoor moeten zorgen, dat de deelnemers zich vrij naar elkaar kunnen uiten en dat alles dat van belang is voor de oplossing kan worden besproken.
Een van die spelregels is, dat alle deelnemers vrijwillig meedoen aan het gesprek: zij kunnen op elk moment uit de mediation stappen. Vrijwilligheid betekent overigens geen vrijblijvendheid: er wordt van de deelnemers wel verwacht dat zij zich inspannen om tot een oplossing te komen.
Ook wordt er geheimhouding ten aanzien van de inhoud van de gesprekken afgesproken. Als partijen de besproken zaken met anderen willen overleggen, moet dat van te voren worden gemeld en akkoord bevonden door de andere partij. Voor de mediator geldt altijd een geheimhoudingsverplichting.
De regels voor mediation zijn vastgelegd in een mediationovereenkomst, die voor het begin van de mediation door alle deelnemers (dus ook de mediator) wordt ondertekend.
Hoe ga ik te werk?
In een vrijblijvend kennismakingsgesprek onderzoeken we of mediation voor jullie de juiste methode is. Iedereen krijgt de gelegenheid om kort over het conflict te vertellen dat jullie willen oplossen. Ik geef antwoord op vragen ten aanzien van het mediation proces en vertel kort hoe het mediationproces zal verlopen. De mediation start na het opstellen en ondertekenen van de mediationovereenkomst.
In de mediation proberen we samen de kern van het conflict op tafel te krijgen. Daarbij focussen we op de toekomst en wat jullie écht belangrijk vinden. In een aantal gesprekken zoeken we naar een oplossing waar iedereen zich kan vinden.
Wanneer wel/niet mediation?
Mediation werkt het best als de deelnemers hiervoor vrijwillig kiezen. De beslissingen en oplossingen die gekozen worden sluiten dan beter aan bij de eigen situatie en behoeften. Oplossingen en beslissingen die uit vrije wil zijn gekozen, zijn beter uitvoerbaar en houden langer stand.
Mediation is geschikt als je een conflict niet meer zelf kunt oplossen, maar als je wel waarde hecht aan de relatie met de ander of als je door omstandigheden geconfronteerd blijft met de ander (familie, buren of werk). Met ander woorden: als beide partijen de wil hebben, ondanks de spanningen die ontstaan zijn, het conflict in onderlinge samenwerking oplossen. Op die manier kan een win-win situatie voor beiden gecreëerd worden.
Mediation is minder of niet meer geschikt, als het conflict al zo hoog is opgelopen, dat alle betrokkenen de onderlinge relatie zijn gaan zien als de oorzaak van de spanning. Het wantrouwen naar elkaar is dan zo gegroeid, dat samenwerking om het conflict op te lossen niet meer mogelijk lijkt. Oftewel: als alle betrokkenen niet meer de wil hebben om een win-win situatie te creëren, maar vooral van de ander willen winnen (win-lose houding).
Mediation is niet meer mogelijk, als het conflict zodanig is geëscaleerd, dat de betrokkenen alleen nog maar bezig zijn met het toebrengen van schade aan de ander. Er is voor beiden geen winst meer te behalen, en er blijven alleen verliezers over (lose-lose houding).
Voor- en nadelen van mediation
Voordelen:
- Mediation heeft, in tegenstelling tot een juridische procedure, een grotere kans dat de relatie met de ander na de mediation nog in stand is, dat je nog met elkaar ‘door een deur’ kunt.
- De oplossing die in mediation wordt bereikt is vaak duurzamer (houdt langer stand) en is beter toepasbaar dan een oplossing die door een juridische procedure wordt bereikt, waarbij de rechter een beslissing oplegt. Beide partijen kunnen hun zegje doen, en kunnen invloed uitoefenen op de oplossing van het conflict.
- De kosten voor mediation zijn vaak een stuk lager dan de kosten van een juridische procedure, mede omdat het proces sneller gaat dan een juridische procedure. Meestal is al in een paar gesprekken duidelijk hoe het conflict kan worden opgelost.
- Mediation is minder formeel dan een juridische procedure. In feite worden er alleen een aantal gesprekken gevoerd onder leiding van een mediator. Je kunt ook zelf een mediator kiezen waar iedereen zich prettig bij voelt en die jullie situatie begrijpt. Bij juridische procedures zijn contactmomenten en omgangsvormen vaak een stuk formeler.
Nadelen:
- Een mediator zal nooit een beslissing afdwingen of dit proberen. Dit kan soms leiden tot een impasse, waardoor alsnog een juridische procedure moet worden gestart om een beslissing te forceren.
- Mediation kost tijd en geld. Als een van de partijen geen daadwerkelijke inspanning wil leveren om tot een oplossing te komen, kan het traject nodeloos worden gerekt, met als resultaat verspilling van geld en tijd.
- Juist omdat een mediator geen beslissingen neemt wordt van de partijen in een conflict een serieuze en actieve inbreng verwacht. Partijen zullen zich moeten inleven in de argumenten van de andere partij. Bij een juridische procedure kan een partij zich alleen op de eigen argumenten concentreren.
Mediation in mijn praktijk:
Echtscheiding met kinderen
Scheiden is één van de meest ingrijpende gebeurtenissen in je leven. Zeker als er ook kinderen bij betrokken zijn. Hoe kunnen we het de kinderen vertellen, hoe zullen ze reageren? Hoe wordt de zorg voor de kinderen verdeeld? Financieel gaat er van alles veranderen, en dat brengt veel onzekerheid met zich mee. Zal er straks genoeg geld zijn? Kan een van jullie nog in het huis blijven wonen of moeten jullie allebei verhuizen? Hoe zit dat met kinder- en partneralimentatie? Kunnen jullie nog wel rondkomen? Hoe zit dat met de pensioenen?
Allemaal vragen waar ik als gespecialiseerd mediator in familie- en echtscheidingsmediation mee kan helpen. Zeker als de communicatie tussen jullie niet meer zo soepel loopt.
In het eerste gesprek beantwoord ik de belangrijkste vragen en neem ik de stappen door die genomen moeten worden in een echtscheiding met kinderen. Tijdens het proces zorg ik dat alle zaken waar beslissingen over genomen moeten worden de revue passeren: de zorgverdeling en de kinderalimentatie, de verdeling van de bezittingen en de pensioenen en de eventuele partneralimentatie. Aan het einde van het traject heb ik de benodigde juridische documenten opgemaakt, die aan een advocaat kunnen worden voorgelegd om de scheiding bij de rechter in te dienen.
Echtscheiding zonder kinderen
Scheiden is één van de meest ingrijpende gebeurtenissen in je leven. Financieel gaat er van alles veranderen. Zal er straks genoeg geld zijn? Kan een van jullie nog in het huis blijven wonen of moeten jullie allebei verhuizen? Hoe zit dat partneralimentatie? Kunnen jullie nog wel rondkomen? Hoe zit dat met de pensioenen?
Allemaal vragen waar ik als gespecialiseerd mediator in familie- en echtscheidingsmediation mee kan helpen.
In het eerste gesprek beantwoord ik de belangrijkste vragen en neem ik de stappen door die genomen moeten worden in een echtscheiding. Tijdens het proces zorg ik dat alle zaken waar beslissingen over genomen moeten worden de revue passeren: de verdeling van de bezittingen en de pensioenen en de eventuele partneralimentatie. Aan het einde van het traject heb ik het benodigde juridische document opgemaakt, dat aan een advocaat kan worden voorgelegd om de scheiding bij de rechter in te dienen.
Familiemediation
Onenigheid in de familie kan soms gierend uit de hand lopen. Het gevolg: familieleden die elkaar soms jaren niet meer hebben gesproken, terwijl ze voorheen ‘beste maatjes’ waren. Je familie kun je meestal niet ontlopen. Vroeg of laat krijg je toch weer met elkaar te maken. En wat doe je dan?
Als familiemediator kan ik helpen te ontrafelen waar nu precies de kern zit van het probleem. Door vragen te stellen aan beide partijen krijgen zij de gelegenheid het verhaal ‘van de ander’ te horen in een ‘niet familie’ setting. Wat is/was voor de een en/of de ander zo belangrijk dat de relatie verstoord is geraakt? Wat is er nodig om weer met elkaar verder te kunnen? Gaandeweg ontstaat er dan vaak weer enig begrip naar elkaar toe, en kunnen de partijen samen werken aan een oplossing.
Arbeidsmediation
Arbeidsconflicten leveren stress en druk op de werkvloer op, en kosten meer geld naarmate ze langer duren, bijvoorbeeld doordat werknemers uitvallen.
Arbeidsmediation heeft onder andere via de Wet Verbetering Poortwachter een rol gekregen in de re-integratie spelregels van bedrijven. Als er communicatieproblemen op de werkvloer zijn en werkgever en werknemer met elkaar in gesprek gaan met een mediator, voldoen zij aan de verplichtingen die een goede werkgever en werknemer hebben.
Als arbeidsmediator kan ik helpen bij de communicatie tussen werkgever en werknemer of tussen collega’s onderling. Samen wordt in een aantal sessies toegewerkt naar een voor beide partijen acceptabele oplossing. De gemaakte afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst en door beide partijen ondertekend. Bijvoorbeeld afspraken over omgangsvormen of over werkhervatting en re-integratie of beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden.
Burenmediation/buurtbemiddeling
Burenruzies zijn de meest voorkomende conflicten in ons druk bevolkte Nederland.
Wie kent niet de ‘De Rijdende Rechter’ waar burenruzies via de rechter worden beslecht? Een juridische oplossing heeft echter als nadeel dat er één wint en één verliest (win-lose), terwijl je nog steeds buren bent. Dat maakt de situatie er niet beter op.
Burenmediation of buurtbemiddeling gaat voor een win-win situatie. Onder begeleiding van een mediator gaan buren met elkaar in gesprek over hun geschilpunten. Soms worden afspraken gemaakt en op papier gezet, soms is het samen aan tafel zitten en elkaars verhaal horen al voldoende om de lucht te klaren.
Buurtbemiddeling wordt uitgevoerd door instanties die door de overheid worden gefinancierd en hiervoor speciaal vrijwilligers opleiden, maar ook door professionele mediators.